Raport OECD wskazuje, że sprzedaż podrobionych i pirackich towarów stanowi 3,3% globalnego handlu i generuje łącznie 40 bln dol. strat dla krajowych gospodarek. Z kolei z danych EUIPO wynika, że aż 44% młodych Polaków celowo kupiło podróbkę, a 19% świadomie uzyskało dostęp do pirackich treści[1]. Skąd taki trend? Jak przeciwdziałać tym praktykom? Czy można się przed nimi ustrzec? Na to i wiele innych pytań odpowiadają rynkowi eksperci.
Żyj oryginalnie
Walka z oszustwami i nadużyciami jest ważnym elementem tak globalnej, jak i lokalnej polityki i gospodarki, stąd żywe zainteresowanie tematem organizacji konsumenckich. W walkę z podróbkami włączyło się – wraz z partnerami – Forum Konsumentów, czyli niezależna organizacja, podnosząca mocny, aktywny i obiektywny głos w debacie publicznej. Za jego sprawą, 1 grudnia 2022 ruszyła kampania ,,Żyj oryginalnie. Podrobione produkty. Podrobiony styl”, której celem jest zwrócenie uwagi konsumentów na problem podrobionych produktów, zniechęcenie konsumentów do zakupu fałszywek i zachęcenie do zakupu oryginalnych produktów. Kampania wystartowała w szczególnym czasie - przedświątecznych zakupów, kiedy tym bardziej warto dokładniej przyjrzeć się kupowanym produktom i świadomie podejmować decyzje zakupowe.
Niestety rynek produkcji i sprzedaży podróbek ma się dobrze, czemu chcemy przeciwdziałać. W ramach kampanii „Żyj oryginalnie!” będziemy pokazywać konsumentom, że kupowanie podróbek nie jest ,,modne”, a kupowanie podrobionych rzeczy to brak oryginalności w wyrażaniu siebie i pójście na łatwiznę
Jak pokazują liczne badania, rynek podrobionych produktów na świecie jest bardzo duży i tracą na nim wszyscy: producenci oryginalnych produktów, budżet państwa oraz konsumenci, którzy często ponoszą duże ryzyko związane z niską jakością produktu/usługi, a nawet zagrożeniem zdrowia kupując podrobione kosmetyki lub żywność. Z raportu UCE RESEARCH i SYNO Poland wynika, że nawet 20% Polaków kupuje podrobione produkty[2], a dane Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) wskazują, że aż 44% młodych Polaków celowo kupiło podróbkę, a 19% świadomie uzyskało dostęp do pirackich treści[3].
Kupując towar na platformie e-commerce czy poprzez social media nabywca ma prawo oczekiwać, że jest to towar legalny i bezpieczny w użyciu. Kupując towary niewiadomego pochodzenia, takie jak leki, części samochodowe, alkohol etc. ryzykujemy własnym zdrowiem, a nawet życiem. W celu wyeliminowania zagrożeń konieczna jest współpraca konsumentów, producentów, handlowców oraz władz
Na straży własności intelektualnej
Dane rynkowe wskazują, że głównym powodem kupowania podrabianych produktów jest oszczędność, ale wskazywane są również: chęć posiadania czegoś ładnego, potrzeba lepszego samopoczucia oraz zaimponowania innym. Prawdziwe motywy zakupu podrabianych rzeczy mają zatem podłoże pozaekonomiczne. Dlatego kampania „Żyj oryginalnie” odwołuje się do emocji konsumentów. Pokazuje, że kupowanie podróbek nie jest modne, jest wbrew oryginalności, którą każdy może budować po swojemu.
Jednocześnie raport EUIPO 2022 potwierdza, że ponad połowa (52%) ankietowanych Europejczyków w wieku 15-24 lat twierdzi, że w ciągu ostatniego roku kupiła celowo lub przypadkowo podrobiony produkt w Internecie, a jedna trzecia (33%) uzyskała dostęp do treści cyfrowych z nielegalnych źródeł. W Polsce również skala zakupu podróbek jest duża i wynosi kilkanaście procent. Najczęściej kupowane podrobione rzeczy to: ubrania, obuwie, kosmetyki, elektronika, zabawki.
Stąd m.in. duża aktywność Amazon – partnera kampanii „Żyj oryginalnie!” – w temacie podróbek. Działania firmy w zakresie ochrony klientów, marek i partnerów handlowych przed podrobionymi produktami podsumowuje jednocześnie coroczny „Raport o ochronie marek” (Brand Protection Report).
Zależy nam, aby każdy klient Amazon czuł się u nas bezpieczny. Nikt nie lubi być oszukiwany, dlatego partnerom handlowym dostarczamy narzędzia do ochrony ich marek, a klientów edukujemy i zachęcamy, aby kupowali mądrze i wybierali tylko oryginalne produkty. Dla nas jest oczywiste, że to kwestia odpowiedzialności
Blanka Chmurzyńska-Brown, dyrektorka generalna Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego, podkreśla natomiast:
- W imieniu producentów kosmetyków zachęcam wszystkich, by z większą uwagą wybierać i kupować produkty kosmetyczne – zwłaszcza teraz, przed świętami. Kosmetyki to wspaniały pomysł na gwiazdkowy prezent, pod warunkiem, że pochodzą z legalnego źródła, ich wytwórca odprowadza wszystkie podatki i bierze pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo produktów. Podróbki kosmetyków tych kryteriów nie spełniają. Każdy – a nasi najbliżsi w szczególności – zasługuje na to, by być obdarowanym oryginalnym, pełnowartościowym, legalnie wytworzonym prezentem.
Amazon podejmuje szereg działań zmierzających do tego, by właściciele marek chronionych prawem autorskim, którzy oferują swoje produkty na Amazon, czuli się bezpieczni. W tym celu wdraża procedury służące blokowaniu naruszania prawa własności intelektualnej.
W 2021 r. Amazon zainwestował ponad 900 mln dol., a w 2020 r. 700 mln dol. i zaangażował ponad 12 tys. specjalistów w ochronę klientów, marek, partnerów handlowych i serwisu przed podrobionymi produktami, oszustwami i innego rodzaju nadużyciam, by nasi klienci mogli czuć się pewnie podczas zakupów.
Klienci – e-sklepy – sektor publiczny: współpraca ponad wszystko!
Sektor publiczny i prywatny, a także branża handlowa oraz instytucje – tak rządowe, jak i niezależne, jak chociażby tj. Forum Konsumentów – muszą współpracować, aby powstrzymywać preceder podrabiania produktów i chronić przed nimi klientów, właścicieli praw oraz sklepy. Zasady współpracy między zainteresowanymi podmiotami, ukierunkowanej na powstrzymywanie producentów podróbek, powinny obejmować przede wszystkim: wymianę informacji, współpracę z organami celnymi w celu ochrony granic oraz zwiększenie zasobów organów ścigania, aby mogły z łatwością identyfikować podmioty łamiące prawo. To cel, który przyczynić się może do ochrony marek i ograniczania praw własności intelektualnej. Kluczem do sukcesu pozostaje jednak ciągła edukacja samych klientów.
[1] Raport EUPIO z zestawienia wskaźników dotyczących własności intelektualnej i młodych ludzi, 2022.
[2] Badanie UCE RESEARCH i SYNO Poland dla Grupy Modern Commerce, maj 2021.
[3] Raport EUPIO z zestawienia wskaźników dotyczących własności intelektualnej i młodych ludzi, 2022.
